Bạt Phủ Nông Nghiệp tại Việt Nam : P4/7 : Hướng dẫn Kỹ thuật Sử dụng Bạt phủ Tối ưu
Việc đầu tư vào bạt phủ chỉ thực sự mang lại hiệu quả tối đa khi được áp dụng đúng kỹ thuật. Các sai lầm trong quá trình lựa chọn và thi công không chỉ làm giảm lợi ích mà còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến cây trồng và đất đai. Dưới đây là quy trình 5 bước chuẩn để khai thác tối đa tiềm năng của bạt phủ nông nghiệp.
Bước 1: Lựa chọn bạt phủ phù hợp
-
Theo loại cây trồng: Mỗi loại cây có chu kỳ sinh trưởng và yêu cầu khác nhau. Với các cây trồng dài ngày như dưa hấu, dứa, hoặc cây ăn quả, việc đầu tư vào các loại bạt dệt PP dày, có độ bền cao là cần thiết để tránh phải thay thế giữa chừng. Ngược lại, với các loại cây ngắn ngày như ớt, cà chua, dưa leo, có thể lựa chọn các loại màng PE hoặc bạt PP mỏng hơn để tối ưu chi phí.
-
Theo mùa vụ và điều kiện khí hậu: Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng. Theo kinh nghiệm của nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long, bạt phủ (đặc biệt là màng PE không thấm nước) phát huy hiệu quả tốt nhất vào mùa khô để giữ ẩm và tiết kiệm nước tưới. Trong mùa mưa, việc sử dụng màng PE cần được cân nhắc hết sức cẩn thận vì nó có thể giữ ẩm đất quá cao, gây úng nước, khó thoát hơi, dẫn đến các bệnh thối rễ, héo xanh. Trong điều kiện này, bạt dệt PP với khả năng thấm nước là lựa chọn an toàn và phù hợp hơn.
Bước 2: Chuẩn bị đất và luống
-
Làm sạch và san phẳng: Trước khi trải bạt, bề mặt đất phải được dọn sạch hoàn toàn cỏ dại, đá, cành cây và các vật sắc nhọn khác có thể làm rách bạt. Bề mặt luống cần được san phẳng để bạt có thể tiếp xúc đều với mặt đất, tối ưu hóa khả năng ngăn cỏ và truyền nhiệt.
-
Bón phân lót: Do việc bón phân thúc sau khi đã phủ bạt sẽ khó khăn hơn, toàn bộ lượng phân lót cần thiết cho cả vụ (hoặc một giai đoạn dài) nên được bón trước khi trải bạt. Phân bón nằm dưới lớp bạt sẽ được bảo vệ khỏi sự rửa trôi và bay hơi, giúp tăng hiệu quả sử dụng.
.jpg)
Bước 3: Kỹ thuật trải và cố định bạ
-
Trải bạt: Kéo căng tấm bạt phủ đều trên mặt luống, đảm bảo bề mặt phẳng và không có nếp nhăn. Đối với màng PE hai mặt, luôn trải mặt màu bạc hoặc xám hướng lên trên để phản xạ ánh sáng, xua đuổi côn trùng và giảm hấp thụ nhiệt. Mặt màu đen phải được úp xuống dưới để ngăn cản hoàn toàn ánh sáng và diệt cỏ.
-
Cố định bạt: Đây là bước quyết định độ bền của hệ thống. Cần chừa ra một phần bạt ở hai bên mép (khoảng 10-20 cm) để chôn sâu xuống rãnh luống. Dùng đất lấp chặt hai bên mép để cố định bạt. Ngoài ra, có thể sử dụng các vật nặng như đá, gạch hoặc các loại ghim chuyên dụng (ghim sắt hoặc ghim nhựa) để cố định các cạnh bạt, ngăn không cho gió thổi lật. Khoảng cách giữa các điểm cố định nên từ 30 cm đến 1.5-2 m tùy vào sức gió và địa hình.
.jpg)
Bước 4: Trồng cây và quản lý
-
Đục lỗ: Sau khi bạt đã được cố định chắc chắn, tiến hành đục lỗ để trồng cây. Có thể dùng dao sắc, kéo, lon sữa bò được mài sắc hoặc các dụng cụ chuyên dụng để tạo các lỗ trồng hình chữ X hoặc hình tròn. Kích thước lỗ cần đủ lớn để gieo hạt hoặc đặt bầu cây một cách dễ dàng.
-
Quản lý tưới tiêu: Phương pháp hiệu quả nhất là kết hợp bạt phủ với hệ thống tưới nhỏ giọt được lắp đặt sẵn bên dưới. Điều này giúp cung cấp nước và dinh dưỡng trực tiếp đến bộ rễ, tiết kiệm tối đa và tránh làm ướt lá. Nếu tưới bề mặt, cần đảm bảo nước có thể chảy vào các lỗ trồng hoặc thấm qua cấu trúc của bạt dệt.
-
Quản lý nhiệt độ: Vào những ngày hè nắng nóng gay gắt, nhiệt độ dưới lớp màng PE có thể tăng rất cao và gây hại cho rễ. Để khắc phục, có thể rải một lớp rơm rạ mỏng lên trên bề mặt màng phủ để cách nhiệt và giảm nhiệt độ đất.
.jpg)
Bước 5: Bảo quản và Tái sử dụng
Để tối đa hóa hiệu quả đầu tư, việc tái sử dụng bạt phủ là rất cần thiết. Sau khi kết thúc mỗi vụ mùa, cần thu gom bạt, dùng nước rửa sạch đất cát, phơi khô hoàn toàn và cuộn lại cẩn thận. Bảo quản bạt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và chuột bọ để có thể tái sử dụng cho các vụ tiếp theo. Bạt dệt PP chất lượng cao có thể tái sử dụng trong nhiều năm (từ 3-10 năm), trong khi màng PE thường chỉ dùng được 1-2 vụ.
Việc áp dụng đúng kỹ thuật không chỉ là một loạt các "mẹo" vặt, mà là yếu tố quyết định sự thành bại của cả một chiến lược đầu tư. Sử dụng đúng cách sẽ tạo ra một vòng lặp tích cực: bạt phủ (đặc biệt là bạt dệt PP) giúp giữ ẩm và thoáng khí, tạo điều kiện cho hệ vi sinh vật có lợi phát triển, làm đất trở nên tơi xốp và màu mỡ hơn. Rễ cây khỏe mạnh sẽ hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ và cho năng suất cao. Ngược lại, sử dụng sai kỹ thuật có thể dẫn đến một vòng lặp tiêu cực. Ví dụ, việc lạm dụng màng PE không thấm nước trong mùa mưa sẽ gây úng nước, yếm khí, tạo điều kiện cho nấm bệnh gây thối rễ phát triển, dẫn đến cây chết hàng loạt. Do đó, bạt phủ không phải là một giải pháp "cắm và chạy", mà đòi hỏi người nông dân phải có kiến thức và kỹ năng để quản lý hiệu quả hệ sinh thái vi mô mà họ đã tạo ra.
